پایان نامه نظریه صدق منطق دانان مسلمان
رساله کارشناسی ارشد
رشته الهیات گرایش فلسفه و کلام اسلامی
چکیده
درباره تئوری صدق در میان فیلسوفان و منطق دانان جهان شش نظریه وجود دارد رایج ترین و قدیمی ترین آنها نظریه مطابقت است که سابقة آن به یونان و ارسطو میرسد هر چند در آثار ارسطو به طور مستقل به این بحث پرداخته نشده است. فلاسفه اسلامی به طور قطع و بدون تردید به این نظریه معتقدند و همچنین بسیاری از فیلسوفان مغرب زمین در تعریف صدق قضایا به نظریه مطابقت قائلند.
اساس نظریه مطابقت این است صدق قضیه عبارت از مطابقت آن با واقع و نفس الامر و این مسأله مبتنی بر دو اصل است اول اینکه واقعیتی هست و دوم اینکه ذهن ما قادر به کشف واقعیت میباشد.
فیلسوفان غربی در مورد صدق به تئورهای دیگر معتقدند که این تئوریها عبارتند : ۱- تئوری هماهنگی : این نظریه به فلاسفه عقل گرا نسبت داده شده و آنها معتقدند که صدق یک گزاره تنها به معنای سازگاری آن با نظامی از قضایای دیگر عقلی است. و برخی از پوزیتویستها از این تئوری دفاع کردهاند و برخی از اینها معتقد بودند که قضایای حسی و تجربی صدقشان از راه مطابقت معلوم میشود و قضایای که تجربی و حسی نیستند صدقشان بوسیله سازگاری آنها با گزارههای آزموده شده بدست میآید و بعضی از پوزیتویستها معتقدند تنها راه آزمون صدق قضایا ارتباط درونی میان خود باورها است.
۲- تئوری عمل گرایانه : پیرس و جیمز و دیوئی از طرفداران این تئوری هستند و آنها در معناداری معتقدند که معنای یک لفظ عبارت از پیامد عملی یا تجربی آن.
۳- تئوری زیادتی صدق : طرفداران این نظریه معتقدند که محمول صادق و کاذب زاید است و میتوان آنها را حذف کرد و هیچ تأثیری در جمله ندارند.
۴- نظریه غیر توصیفی صدق : معتقدان به این تئوری میگویند که صدق و کذب کلمات توصیفی نیستند بلکه کلمات انجازی و تأییدی و انشایی هستند.
۵- نظریه سمانتیکی صدق تارسکی : تارسکی ضمن قبول نظریه صدق ارسطویی با ارائه نظریه زبان و فرا زبان به بازسازی این تئوری پرداخته تا از شبهات و پارادوکسهای که در زبان پیش میآیند جلوگیری کند و از نظر وی صدق و کذب عناصر فرا زبانی هستند در حالیکه راست و دروغ عناصر زبانی هستند.
فهرست مطالب
عنوان
فصل اول : مقدمه و پیشینه تاریخی
بخش اول : مقدمه و کلیات و معانی حق و صدق نزد حکمای اسلامی
مقدمه ………………………………۳
تعریف مسأله …………………………۳
سوالهای اصلی تحقیق …………………..۴
فرضیههای تحقیق ………………………۴
هدفهای تحقیق ………………………..۴
روش تحقیق …………………………..۴
سابقه تحقیق …………………………۵
معانی حق و صدق نزد حکمای اسلامی ………..۵
تمایز حق و صدق ………………………۶
۱-۹-۱- رای مشهور حکمای اسلامی …………. ۶
۱-۹-۲- نظریه برخی از فیلسوفان غربی ……. ۷
۱-۹-۳- نظریه شهید مطهری ……………… ۸
بخش دوم : پیشینة تاریخی نظریه مطابقت صدق
۲-۱- سابقه نظریه مطابقت در یونان ………… ۱۰
|
۲-۱-۱- مطابقت از نظر افلاطون ……………… ۱۰
۲-۱-۲- نظریه مطابقت از دیدگاه ارسطو ………. ۱۲
۲-۱-۳- نظریه مطابقت از نظر فارابی ………… ۱۴
۲-۱-۴- نظریه مطابقت از دیدگاه ابن سینا ……. ۱۵
۲-۱-۵- نظریه مطابقت از دیدگاه سهروردی …….. ۱۶
بخش سوم : آیا نظریه مطابقت تعریف صدق است یا ملاک آن
۳-۱- تمایز تعریف صدق و ملاک صدق ………….. ۱۹
۳-۲- دیدگاه برخی از فلاسفه اسلامی …………. ۲۰
۳-۳- دیدگاه برخی از فلاسفه غربی ………….. ۲۱
۳-۴- نقد و بررسی ………………………. ۲۱
فصل دوم : تئوری صدق از نظر منطق دانان غربی
بخش اول : نظریه مطابقت
توضیح نظریه مطابقت ………………….۲۵
نظریه مطابقت در نظر منطق دانان جدید غرب۲۵
مطابقت و اتمیسم منطقی ……………..۲۵
اشکالات نظریه مطابقت ……………….۲۹
بخش دوم : تئوری هماهنگی
۲-۱- تئوری هماهنگی یا سازگاری …………… ۳۵
۲-۲- اصل ارتباط درونی ………………….. ۳۶
|
۲-۳- درجات صدق ………………………… ۳۷
۲-۴- ایرادات نظریه هماهنگی ……………… ۳۸
بخش سوم : تئوری عمل گرایانه
۳-۱- تئوری عمل گرایانه …………………. ۳۷
۳-۲- نظریه شیلر ……………………….. ۴۴
۳-۳- نقد و بررسی این نظریه ……………… ۴۵
بخش چهارم : تئوری زیادتی صدق
۴-۱- تئوری زیادتی صدق ………………….. ۴۹
۴-۲- اشکالات نظریه زیادتی صدق ……………. ۵۰
بخش پنجم : نظریه غیر توصیفی صدق …………. ۵۳
۵-۱- نظریه غیر توصیفی صدق ………………. ۵۳
۵-۲- اشکالات نظریه غیر توصیفی صدق ………… ۵۶
بخش ششم : نظریه سمانتیکی صدق تارسکی
۶-۱- تبیین نظریه سمانتیکی تارسکی ………… ۵۶
۶-۱-۱- مفهوم صدق به عنوان موضوع نظریه معنا شناختی تارسکی ۵۸
۶-۱-۲- تعریف صدق در نظریه معناشناسی تارسکی … ۶۳
فصل سوم : نظریه مطابقت صدق از نظر فیلسوفان و منطق دانان مسلمان
بخش اول : آیا مطابقت مربوط به علوم حضوری است یا حصولی
تعریف علم حضوری وحصولی ………………۷۹
|
رابطه مطابقت با علم حضوری و حصولی …….۸۱
راهیابی خطا در علم حضوری …………….۸۳
بخش دوم : نظریه مطابقت به عنوان روش صدق در تصورات یا تصدیقات ۸۵
بخش سوم : رابطه خبر با صدق و کذب
۳-۱- تحلیلی که صدق و کذب پذیری را تعریف قضیه میداند ۹۱
۳-۲- تحلیلی که صدق و کذب پذیری را ملاک تمایز قضیه میداند ۹۲
۳-۳- اشکال پارادکس دروغگو بر هر دو تحلیل …. ۹۴
بخش چهارم : مناط صدق و کذب قضایا
۴-۱- بررسی اجمالی اختلاف حکما در تقسیم قضایا . ۹۷
۴-۲- صدق و کذب در انواع قضایا …………… ۱۰۱
۴-۲-۱- قضایای خارجیه …………………… ۱۰۱
۴-۲-۲- قضایای ذهنیه ……………………. ۱۰۱
۴-۲-۳- قضایای حقیقیه …………………… ۱۰۶
بخش پنجم : معانی نفس الامر ……………… ۱۰۵
۵-۱- نفس الامر به معنای عالم امر و عقول مجرده ۱۰۶
۵-۲- نفس الامر به معنی فی نفسه …………… ۱۰۸
۵-۳- نفس الامر به معنای عالم ثبوت اشیاء …… ۱۰۹
۵-۴- نقد و بررسی معانی ذکر شده از نفس الامر .. ۱۱۰
بخش ششم : مطابقت در مباحث وجود ذهنی
|
۶-۱- مطابقت در مباحث وجود ذهنی ………….. ۱۱۳
۶-۱-۱- اهمیت بحث وجود ذهنی ……………… ۱۱۳
۶-۱-۲- تاریخچه وجود ذهنی ……………….. ۱۱۳
۶-۱-۳- تبیین نظریه وجود ذهنی ……………. ۱۱۴
۶-۱-۴- آیا انحفاظ ماهیت از لوازم نظریه مطابقت است یا از مبنای آن …………………………………….. ۱۱۸
بخش هفتم : نظریه مطابقت از دیدگاه برخی از فیلسوفان مسلمان
۷-۱- نظریه ملاصدرا درباره مطابقت …………. ۱۲۳
۷-۲- حکیم سبزواری ……………………… ۱۲۵
۷-۳- علامه طباطبایی …………………….. ۱۲۶
۷-۴- شهید مطهری ……………………….. ۱۳۸
۷-۵- استاد مصباح یزدی ………………….. ۱۴۴
۷-۶- جمع بندی و نتیجه گیری ……………… ۱۴۸
پایان نامه نظریه صدق منطق دانان مسلمان
قیمت : 6500 تومان